مکلف بودن وزارت نیرو برای تعیین قیمت برق در بورس شرکت آراپل

 محمد حسین عسکری در پاسخ به این سئوال که آیا نرخ گذاری برق در بورس انرژی در ریل خوبی قرار گرفته و تسهیل شده است گفت:بورس انرژی از دو بازار عمده تشکیل شده که شامل بازار عمده فروشی برق با حضور شرکت‌های توزیع برق و همچنین بازار مصرف کنندگان برق است که هر کدام سازو کار متفاوت با مکانیزم‌های قیمت گذاری متفاوت تشکیل شده اند.

وی با اشاره به اینکه تولید کنندگان به فروش برق خود از طریق بورس انرژی حتی با قیمت پایین‌تر تمایل دارند چراکه دوره وصول مطالبات از وزارت نیرو بطور عموم طی یک سال و گاهی بیشتر است، اظهار داشت: در بازار عمده فروشی معاملات در قالب سلف موازی استاندارد برق انجام می‌شود و مرجع قیمت و مقیاس نرخ گذاری با مدیریت شبکه برق ایران در وزارت نیرو است. اما در بازار مصرف کنندگان بزرگ نقطه قیاس قیمت گذاری تعرفه‌های برق است.

به گفته وی، در این بازار مصرف کنندگان بالای پنج مگاوات اعم از شرکت‌های فولادی، سیمانی، کاشی و سرامیک و همه شرکت‌های بزرگ در قالب خریدار هستند و در مقابل نیز نیروگاه‌های بزرگ به عنوان فروشندگان این بازار به شمار می‌روند.

این مقام مسئول در بازار برق بورس انرژی ادامه داد: با توجه به انواع معاملات که می‌تواند نقد، نسیه و سلف باشد، نرخ‌ها بر مبنای تعرفه و انتظارات خریدار و فروشندگان قیمت شکل می‌گیرد. ضمن اینکه نیروگاه‌ها نیز وجه حاصل از فروش را در فواصل زمانی کمی دریافت می‌کنند.

وی افزود: اگر فرایند تسویه معامله بطور نقدی باشد طی یکی دو روز، فرایند پرداخت انجام می‌شود و اگر فروش‌ها بطور نسیه یا سلف انجام شود، نیروگاه‌ها نهایتا ظرف یک ماه وجه خود را دریافت می‌کنند، به همین دلیل تولید کنندگان به فروش برق خود از طریق بورس انرژی حتی با قیمت پایین‌تر تمایل دارند. چراکه دوره وصول مطالبات از وزارت نیرو بطور عموم طی یک سال و گاهی بیشتر است.

وی در پاسخ به این سوال که نحوه قیمت گذاری برق برحسب فصل‌های مختلف سال در دوره‌های کم باری و پرباری، پیک و غیرپیک چگونه محاسبه می‌شود، پاسخ داد: برق در دوره‌های زمانی مختلف با توجه به میزان عرضه وتقاضا قیمت‌های مختلفی خواهد داشت به عنوان مثال در تابستان و پیک مصرف برق، قیمت‌ها حتی در بازار برق مدیریت شبکه و همین طور تعرفه‌ها بالاتر است.

به گفته وی، به طور معمول در چهار ماهه گرم سال که از خرداد تا شهریور را شامل می‌شود قیمت‌ها ۲۰ درصد بالاتر از تعرفه پایه است و در بازار عمده فروشی نیز به همین منوال در ساعت‌های پیک میانگین قیمت بالاتر می‌رود.

عسکری ادامه داد:تعرفه برق از سوی وزارت نیرو بعد از تایید هیات وزیران ابلاغ می‌شود و عمدتا کلیات آن در بودجه سنواتی کشور قید می‌شود. بر همین اساس امسال قیمت تعرفه‌ها تا ۷ درصد افزایش یافت که در بودجه مصوب مجلس محل تامین آن مشخص شد و بعد از آن توسط هیات وزیران تصویب و وزارت نیرو آنرا ابلاغ کرد.

وی گفت:وزارت نیرو طی سال‌های گذشته وجه قابل ملاحظه‌ای به نیروگاه‌های بخش خصوصی بدهکار است و بر همین اساس این وزارتخانه به عنوان بدهکارترین دستگاه اجرایی کشور شناخته می‌شود.

وی افزود:نیروگاه‌ها به عنوان یک بنگاه اقتصادی، هزینه‌های خود را باید از طریق فروش برق تامین کنند بنابراین با توجه به اینکه دولت در پرداخت بدهی‌های خود با مشکل مواجه است این شرکت‌ها باید راهی برای تامین سرمایه در گردش و نقدینگی مورد نیاز برای تولید پیدا کنند. در این شرایط معامله در بورس با توجه به فرایند تسویه تضمین شده و پرداخت‌های نقدی برای این نیروگاه‌ها یک مزیت است. بر همین اساس نیروگاه‌ها برای تامین نقدینگی خود می‌توانند بخشی از برق تولیدی خود را در بورس انرژی به فروش برسانند.

به گفته وی در بورس تعدد مصرف کنندگان باعث ایجاد رقابت می‌شود و رقابت بیشتر به نفع صنعت برق است. با معامله برق در بورس انرژی روند معاملات یکجانبه برق وارد یک چرخه بازار با تعدد خریداران، پرداخت نقدی و روندی منظم می‌شود.

عسکری هدف از تشکیل بورس‌هایی همچون بورس انرژی را دستیابی به یک قیمت تعادلی در بازار‌های همچون برق دانست و گفت: بر همین اساس کشف قیمت شفاف و منطقی در مسیر بورس باعث منتفع شدن همزمان تولید کننده ومصرف کننده می‌شود.

وی افزود: معامله در بورس مشخص می‌کند که چقدر سهم تولید، توزیع و انتقال است، در این شرایط اگر احیانا ناکارآمدی و تلفاتی باشد در معاملات بورس شفاف می‌شود و در نهایت به سمت کنترل و مدیریت هزینه‌ها حرکت می‌کنیم. هرچند ممکن است در کوتاه مدت شاهد افزایش قیمت باشیم، اما در نهایت در بلند مدت این معاملات باعث ایجاد تعادل پایدار خواهد شد.

وی گفت:در حال حاضر سهم معامله برق در بورس کمتر از ۱۰ درصد است، اما با سیاست‌های جدید وزارت نیرو که قرار است مصارف بزرگ از طریق بورس انرژی تامین شود این سهم به ۳۰ تا ۵۰ درصد در یک برنامه زمانی مشخص می‌رسد. طبق برنامه ششم توسعه وزارت نیرو مکلف شده تا پایان برنامه ششم قیمت برق را از طریق سازو کار معاملاتی در بورس تعیین کند.

عسکری خاطر نشان کرد:در شرایط فعلی که هزینه‌های تولید برق بیشتر از تعرفه و هزینه مصرف است، قاعدتا توسعه صنعت برق به عنوان یک صنعت مادر امکان پذیر نیست و اگر به نسبت افزایش مصرف توسعه در این بازار رخ ندهد، در آینده نزدیک ممکن است شاهد خاموشی‌های گسترده در کشور باشیم پس به همین دلیل این چرخه باید اصلاح شود.