استخراج رمزارز فرصت مناسبی برای وزارت نیرو است شرکت آراپل

علیرضا کلاهی صمدی، فعال صنعت برق در یادداشتی بیان داشت: دست کم یک سال و نیم پیش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گزارشی درباه ظرفیت‌های اقتصادی صنعت استخراج ارز‌های رمزپایه منتشر کرد که نگاه مثبتی به توسعه آن در ایران داشت. وزارت صنعت هم یک سال پیش استخراج ارز‌های رمزپایه را به عنوان صنعت شناسایی کرده و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم اعلام کرده که باید به این صنعت امتیاز و امکانات داد.

 

با این وجود ابهامات زیادی پیرامون این موضوع شکل گرفته و برخورد‌های دوگانه مسئولان در قوه مجریه و مقننه زمینه این ابهام را بیشتر کرده است. استخراج ارز‌های رمزپایه موضوعی است که پیش از چیدن چارچوب‌ها و تصمیم‌گیری سیاست‌گذاران به جریان افتاده است و گویا هیچ رویکرد هماهنگی بین مسئولان درباره آن وجود ندارد. در واقع برخورد‌های دوگانه نشان‌دهنده عدم هماهنگی و برنامه‌ریزی پیش از هر نوع تصمیم‌گیری درباره این مسئله است و به همین دلیل است که انواع و اقسام اظهارات ضد و نقیض را در این‌باره می‌شنویم.

استفاده از برق مساجد و مدارس و البته برق یارانه‌ای کشاورزی یک اقدام غلط و ناشی از طمع و حرص بیش از اندازه است. پروژه‌های استخراج ارز‌های رمزپایه با برق صنعتی هم سودآور است و نیازی به استفاده از برق مجانی مساجد و مدارس نیست. بروز چنین سوءاستفاده‌هایی مصداق فقدان چارچوب در این‌باره است. متاسفانه با موضوع برخورد درستی نشده و آمار درستی نه از میزان واردات دستگاه‌های استخراج و نه تعداد دستگاه‌هایی که راه‌اندازی شده وجود ندارد. به دلیل عدم وجود قوانین مناسب واردات دستگاه‌های استخراج ارز رمزپایه قاچاقی و بدون پرداخت عوارض گمرکی انجام می‌شود. این درحالی است اگر واردات این دستگاه‌ها به طور قانونی انجام می‌شد، زمینه رشد قاچاق از بین می‌رفت، و البته دستگاه‌های کم‌بازده که مصرف برق بالاتری دارد هم وارد نمی‌کردیم. از سوی دیگر واردات دستگاه‌های مناسب به طور قانونی فرصتی برای صنعت‌ای سی تی کشور بود تا با انتقال دانش فنی این دستگاه‌ها را در این تولید کند. وزارت نیرو یک وزارت‌خانه بدهکار است که دخل و خرج آن باهم همخوانی ندارد. توسعه صنعت استخراج ارز‌های رمزپایه که مهم‌ترین عامل در آن برق است، یک فرصت مناسب برای این وزارت‌خانه است تا با عرضه برق به نرخ معقول و منطقی درآمدزایی کند.

با این وجود در رویکرد‌های مسئولان کمتر هماهنگی و توجهی نسبت به مزایای این صنعت دیده شده و بیشتر نگرانی درباره مصرف برق برجسته شده است. برخورد‌های قهرآمیز هم بر اساس همین رویکرد شکل گرفته و زمینه خروج فعالان و بازیگران شناسنامه‌دار و میدان‌داری زیرزمینی‌ها را فراهم کرده است. تجربه ما دربازار موبایل یا دیگر حوزه‌ها نشان می‌دهد که رویکرد‌های قهری وضعیت را بدتر می‌کند. اگر وزارت نیرو بخواهد با رویه کنونی درباره ارز‌های رمزنگاری‌شده پیش برود، بدون تردید زمینه بیشتر برای رشد زیرزمینی‌ها فراهم می‌شود و سود ناشی از درآمدزایی استخراج‌کنندگان ارز رمزپایه هم به دولت نمی‌رسد. تعداد دستگاه‌ها در گلخانه‌ها، دامداری‌ها و... بیشتر خواهد شد بدون اینکه اقتصاد ملی از آن نفعی ببرد.

بخش خصوصی واقعی نزدیک به سه سال است که به طور جدی به استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده ورود کرده است و شاید این ورود دیر هم بود چراکه صنعت استخراج ارز‌های رمزپایه به دلیل عدم آلودگی، اشتغال‌زایی، درآمدزایی و عدم مصرف آب یک فرصت استثنایی است. در ایران برق و آب ارزان و رایگان در اختیار شرکت‌های بزرگی که فولاد و آلومینیوم تولید می‌کنند قرار می‌گیرد، اما چرا در مورد صنعت استخراج ارز‌های رمزپایه طوری رفتار می‌کنیم که پیچیدگی ماجرا بیشتر شود؟ آیا اختصاص ارزان مواد و انرژی به صنایع بزرگ دیگر که محصول را صادر می‌کنند تاکنون سابقه نداشته که درباره انرژی استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده تردید می‌کنیم؟ 

*بحران برق دویست ساعت است 

ایران دویست ساعت در سال در تامین برق با مشکل روبه‌روست و وزارت نیرو در این میزان ساعت در بحران قرار می‌گیرد. این دویست ساعت به طور معمول در تابستان ثبت می‌شود که مصرف برق به دلیل گرمای هوا به اوج می‌رسد. این ساعات بحرانی با همکاری واحد‌های صنعتی و صرفه‌جویی مردم می‌گذرد و دست‌کم نه تا ده ماه از سال در ایران ماه‌های سرد و خنک سال است که کار نیروگاه‌ها در آن سبک می‌شود. در این دوره مازاد برق داریم که می‌توان از آن برای رسیدن به درآمد ارزی غیرقابل تحریم برای کشور در استخراج ارز‌های رمزپایه استفاده کرد. در فصولی از سال مصرف برق به اندازه زیادی کاهش پیدا می‌کند. در اروپا اخیرا با تولید برق تجدیدپذیر مردم به مصرف بیشتر تشویق شده‌اند و در کانادا و گرجستان برای تولید ارز‌های رمزپایه معافیت مالیاتی در نظر گرفتند. در واقع در این رویکرد در کوتاه‌مدت با استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده در فصول خنک سال می‌توان از فرصت مازاد برق تولیدی استفاده کرد. از سوی دیگر می‌توان با جذب سرمایه‌گذاری در کشور برای استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده در میان مدت و طولانی مدت به توسعه زیرساخت‌ها پرداخت.

فراموش نکنیم که ارز رمزپایه صرفا یک محصول نیست بلکه یک امکان هم هست. این درآمد ارزی غیرتحریمی می‌تواند بستر انتقال پول را فراهم کند. یک مسافر ایرانی باتوجه به تحریم‌ها نمی‌تواند به راحتی کارت اعتباری بگیرد و پول بلیت و هتل خود در کشور‌های مختلف دنیا را پرداخت کند، اما اکنون ارز‌های رمزپایه در سراسر جهان به عنوان پولی که بتواند هزینه خدمات را بپردازد شناخته شده است.

خوبی دیگر ارز‌های رمزپایه کاهش تقاضای اسکناس انواع ارز‌های خارجی در بازار داخلی است. یکی از مصائب بانک مرکزی ایران تقاضای بالای اسکناس خارجی است که باتوجه به تحریم‌ها تشدید شده است. زمانی که استخراج و مبادله ارز‌های رمزنگاری‌شده در کشور ترویج شود، امکان مبادله با بسیاری از سایت‌های خارجی و پرداخت هزینه‌ها برای فعالان تجاری، دانشجویان و گردشگران تسهیل می‌شود. از سوی دیگر، به رسمیت شناختن این صنعت به افزایش درآمد‌های مالیاتی و گمرکی دولت از محل واردات و صادرات دستگاه، تبدیل ایران به فاب جهانی در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار‌های استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده و دیگر تجهیزات نگهداری می‌انجامد.

نکته‌ای که در مورد ارز‌های رمزنگاری‌شده کمتر به آن توجه شده، محاسبه سود و هزینه‌های سرمایه‌گذاری در آن است. باید مراقب بود که برق ارزان کشور صرف استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده برای دیگر کشور‌ها نشود و هر گروه خارجی که در ایران بیت کوین تولید می‌کند موظف به پرداخت درصدی در بازار داخل شود. نکته دیگر اینکه سود شرکت‌های فعال در صنعت استخراج ارز‌های رمزنگاری‌شده متغیر است بنابراین محاسبه هزینه‌ها و درآمد‌ها به آسانی و با حدس و گمان ممکن نیست.