سرویس انرژی های تجدیدپذیر برق نیوز: انتشار پیش نویس ابلاغیه شرایط جدید خرید تضمینی برق انرژیهای تجدیدپذیر، موجی از واکنشهای مختلف را در پی داشت. از خود سازمان
انرژیهای تجدیدپذیر و بهره وری انرژی ایران (ساتبا) گرفته تا تشکلهای فعال و سرمایه گذاران و... در این حوزه نسبت به این پیش نویس واکنش نشان داده و آنرا دچار انحرافات اساسی نسبت به پیشنهاد اولیه مشترک بخش خصوصی و ساتبا عنوان کردند.
در این بین
نیروگاههای انشعابی و مقیاس کوچک بیشترین آسیب را خواهد دید، اما انگار کسی یا تشکلی مدافع این نیروگاهها نیست. نیروگاه داران بزرگ که با صرف هزینه و اعمال نفوذ در تشکلهای صنفی حوزه انرژیهای تجدیدپذیر توانسته اند به همگرایی در پیگیری خواستههای خود برسند این روزها ابزارهای مختلفی را برای اصلاح پیش نویس ابلاغیه بکار گرفته اند، ولی هیچ دفاعی از حوزه نیروگاههای انشعابی و کوچک توسط انجمنها و تشکلهای صنفی این حوزه نمیشود.
نرخ خرید برق نیروگاههای انشعابی و مقیاس کوچک در ابلاغیه جدید به اندازه نیروگاههای بزرگ (۳۰ درصد) افزایش مییابد در حالیکه انتظار میرفت این حوزه بیشتر مورد توجه قرار گیرد و افزایش بیشتری داشته باشد. نه تنها این اتفاق نیفتاد که حتی ضریب ساعتی برای نیروگاههای انشعابی در نظر گرفته نشده که با این شرایط، قیمت خرید برق نیروگاههای بزرگ بیش از ۵۰ درصد افزایش مییابد، ولی نیروگاههای انشعابی به همان ۳۰ درصد اکتفا محدود خواهد شد!
آخرین امار رسمی منتشر شده در مهرماه ۹۸ نشان میدهد که مجموعا ۸۴۱ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور احداث شده (خورشیدی، بادی، برق آبی کوچک و...) که از این میزان حدودا ۳۸۰ مگاوات آنرا نیروگاههای خورشیدی تشکیل میدهند. از ۳۸۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی احداث شده در کشور تنها ۳۶ مگاوات آنرا نیروگاههای انشعابی تشکیل میدهند که کمتر از ۱۰ درصد کل نیروگاههای خورشیدی است، اما همین ۳۵ مگاوات بیش از ۸۰ درصد اشتغال حوزه خورشیدی را در تشکیلداده و اتفاقا اکثریت آنها از ساخت داخل استفاده کرده و تمامی مراحل طراحی، نصب و نگهداری آنها توسط شرکتها و مهندسان داخلی انجام شده است.
نیازی به توضیح نیست که تامین برق در محل مصرف توسط نیروگاههای انشعابی علاوه بر مزایایی نظیر افزایش قابلیت اطمینان شبکه، جلوگیری از حبس ظرفیت انتقال شبکه، تلفات صفر (حتی در مقایسه با نیروگاههای تجدیدپذیر بزرگ)، پدافند غیرعامل کاملتر و... موجب جذب سرمایههای سرگردان فعلی در کشور شده و اشتغال زایی قابل توجهی را ایجاد خواهد کرد.
شرکتهای کوچک و متوسط زیادی در سراسر کشور به حوزه نیروگاههای خورشیدی ورود کرده و فضای کسب و کار خوبی در این زمینه ایجاد شده بود که با غیراقتصادی شدن احداث نیروگاههای تجدیدپذیر، همه آنها دچار مشکل شده و خیلی از انها نیز ورشکست شدند.
هنر ساتبا تقسیم کردن اعتبارات ناشی از عوارض ۱۰ درصدی قبوض برق است که بدلیل فشار مافیای نیروگاه دارن بزرگ آنرا هم به بدترین شکل ممکن تقسیم کرده است. بیش از ۳۴۰۰ نیروگاه انشعابی در کشور وجود دارد که همه آنها زیر سلطه ۱۱۵ نیروگاه بزرگی میشود که توسط حدودا ۵۰ نفر/شرکت احداث شده اند. اما مشکل اینجاست که این حدودا ۵۰ نفر/شرکت با نفوذ در تشکلهای صنفی و ساتبا و ... پیگیر مطالبات خود بوده و اجازه پرداختن به مسائل حوزه نیروگاههای انشعابی را نمیدهند و اگر فکری برای توجه به تولیدکنندگان و پیمانکاران و دیگر حلقههای موثر این زنجیره نکنیم به زودی اثرات سوء آنها را خواهیم دید.
منتقدین احداث نیروگاههای تجدیدپذیر به شیوه فعلی معتقدند که نباید منابع حاصل از عوارض قبوض برق، مصروف سرمایه گذاران خارجی وپوشش ریسکهای ناشی از سرمایه گذاری در ایران شود. اگر ریل گذاری درستی توسط ساتبا و وزارت نیرو صورت گیرد بجای اینکه صرفا دنبال سرمایه گذاری خارجی باشیم که نه اشتغالزایی قابل توجهی و نه حتی بومی سازی تکنولوژی در پی داشت، میتوانیم با همین منابع به همین میزان نیروگاه تجدیدپذیر احداث نماییم.
ساتبا که متولی هر دو حوزه تجدیدپذیر و بهره وری با هم است بهتر میداند که نیروگاههای انشعابی خیلی بیشتر از نیروگاههای بزرگ میتواند در حوزه بهره وری موثر باشند.
افزایش نرخ پایه خرید تضمنی برق نیروگاههای انشعابی، اعمال ضریب ساعتی برای این نیروگاهها، کاهش هزینههای گمرکی واردات تجهیزات، هماهنگی اعطای تسهیلات، تسهیل شرایط اخذ انشعاب و افزایش دیماند، پرداخت به موقع صورتحسابها و... از جمله راهکارهای اقتصادی کردن و بهبود شرایط سرمایه گذاری نیروگاههای انشعابی در کشور است. متاسفانه تعرفه واردات گمرکی تجهیزات به نفع چند شرکت خاص بالا نگه داشته است که موجب افزایش حداقل ده درصدی هزینه تمام شده احداث نیروگاه ها شده است.
اگر ساتبا میخواهد شیوهای که کشورهای پیشرفته در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر پیموده را طی کند اتفاقا باید بداند در همه آنها بیشترین حمایتها از نیروگاههای مقیاس کوچک انجام شده است که هنوز هم ادامه دارد. در خیلی از کشورها حمایتها از نیروگاههای بزرگ مقیاس تجدیدپذیر برداشته شده است، ولی همچنان خرید تضمینی برق نیروگاههای مقیاس کوچک ادامه دارد دقیقا برعکس عملکرد ساتبا و وزارت نیرو در ایران!
در ادامه میزان حمایت کشورهای مختلف از نیروگاههای محدود به ظرفیت انشعاب یا مقیاس کوچک را می بینید: