ایران علاوه بر اینکه در زمینه دسترسی به منابع سوخت فسیلی ظرفیتهای بسیاری دارد، در زمینه وجود منابع اولیه تولید
انرژیهای تجدیدپذیر نیز ظرفیتهای قابل توجهی دارد.
هرچه در زمینه توسعه استفاده از سوخت فسیلی در کشور کار شده، در زمینه توسعه انرژیهای تجدیدپذیر غفلت و کمتوجهی شده است. درحال حاضر 75درصد از سبد تأمین انرژی اولیه کشور را گاز طبیعی تشکیل میدهد، در زمینه تولید برق نیز بیش از 80 درصد تولید برق کشور توسط نیروگاههای حرارتی که وابسته به سوخت فسیلی هستند، تأمین می شود.
بیش از دو دهه توسعه انرژیهای تجدیدپذیر بهخصوص در زمینه نیروگاههای بادی و خورشیدی در ایران مطرح شده اما آهنگ توسعه این نوع انرژی در دولتهای مختلف بسیار کند بوده است. این درحالیاست که ایران ظرفیتهای بسیار قابلتوجهی در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر دارد.
اطلس میانگین سالیانه سرعت انرژی باد در ارتفاع 100 متر
در ایران میزان تابش خورشید نسبت به کشورهای اروپایی 40درصد بیشتر بوده و نسبت به کشورهای همجوار به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل دمای خنکتر و وزش باد مطلوب، شرایط مناسبتری برای توسعه نیروگاههای خورشیدی و بادی دارد؛ واقعیتی که برخی کارشناسان عقیده دارند ظرفیتی بالقوه تا 100 هزار مگاوات برق به صورت نظری برای کشور فراهم کرده است.
اطلس میانگین تولید سالانه (فتوولتاییک)
در مجموع استانهای سیستان و بلوچستان، خراسانجنوبی، خراسانرضوی و کرمان پتانسیل 40 هزار مگاواتی توان تولید برق از محل انرژیهای تجدیدپذیر خورشید و بادی را دارند. استان کرمان بیشترین ظرفیت خورشیدی و استان سیستان و بلوچستان بیشترین ظرفیت بادی را دارد.
در ابتدای دولت سیزدهم، (پایان مرداد 1400) درحالی ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاههای تجدیدپذیر کشور 904 مگاوات بود، علیاکبر محرابیان، وزیر نیرو در برنامه ارائه شده خود به مجلس در زمان رأی اعتماد، اعلام کرد "افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر بهمیزان 10هزار مگاوات از محل سوخت صرفهجویی شده" در دستور کار وزارت نیروی دولت سیزدهم قرار دارد.
با گذشت دو سال از عمر دولت سیزدهم، ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاههای تجدیدپذیر کشور در پایان مردادماه امسال، به 1088 مگاوات رسید. در واقع در دو سال اخیر، تنها 184 مگاوات ظرفیت جدید در بخش نیروگاههای تجدیدپذیر در کشور بهمدار بهرهبرداری وارد شده است. در واقع با گذشت 50درصد از زمان اجرای این برنامه، تنها حدود 2درصد از آن محقق شده است.
جزئیات وضعیت فعلی ظرفیت اسمی نیروگاههای تجدیدپذیر (پایان مرداد امسال) در جدول زیر نشان داده شده است.
بهنظر میرسد ضروری است دولت با بررسی وضعیت اجرای پروژههای تعریف شده در بخش نیروگاههای تجدیدپذیر و عملکرد وزارت نیرو و بهخصوص سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا)، در زمینه اعمال تغییرات لازم در مسیر توسعه تجدیدپذیرها اقدام کند؛ چرا که دو سال پیش، در زمینه تحقق برنامه بهرهبرداری از 10 هزار مگاوات ظرفیت جدید در بخش نیروگاههای تجدیدپذیر در مدت زمان 4 سال ابهام و سوال وجود داشت، اکنون با گذشت 2 سال از عمر دولت و عقبماندگی برنامهها در این بخش، در زمینه تحقق برنامه بهرهبرداری از 10 هزار مگاوات ظرفیت جدید در بخش نیروگاههای تجدیدپذیر در مدت زمان فقط 2 سال ابهام و سوال جدی وجود دارد.